بقعه حیقوق نبی

این مقبره درفاصله نه چندان دوری از شهر تویسرکان واقع شده است و قدمت تاریخی بنای آن را به قرن هفتم نسبت می دهند. حیقوق نبی یکی از پیامبران بنی اسرائیل است که نگهبان معبد سلیمان در اورشلیم بوده و نامش در کتاب تورات(عهد عتیق) ذکر شده است. به هنگام حمله بخت النصر وبابلیان، همراه با خیل یهودیان به اسارت در آمده و سالیان متمادی را در زندان بابل بسر برده است. پس از فتح بابل توسط کوروش هخامنشی و آزادی یهودیان، به ایران آمده و در اکباتان(همدان) مسکن گزیده و پس از مرگ در تویسرکان بخاک سپرده شده است. بقعه حیقوق نبی یک بنای برجی شکل آجری با گنبد مخروطی شکل است که پوشش داخلی آن مدور و پوشش خارجی آن مخروط ناوی شکل می باشد. در نمای طاقنماها اختصاص به در ورودی بقعه دارد. مابین طاقنماها یک ترک بدون تزئینات و ساده واقع شده است. در وسط بنا قبری قرار دارد که مشخصات صاحب قبر به دو خط نوشته شده است.

میر رضی الدین آرتیمانی

میرزا محمد رضی معروف به میر رضی الدین آرتیمانی از شعرا و عرفانی عصر صفوی است که در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری در روستای آرتیمان از توابع تویسرکان بدنیا آمد. وی در دربار شاه عباس اول مقام و جایگاه عالی داشت و با یکی از دختران او وصلت نمود. میر رضی به منصب و جاه التفاتی نداشت و پیوسته بر تکمیل نفس همت می گماشت لذا پس از مدتی اقامت در اصفهان جهت تدریس و بحث و فحص و پرداختن به سیر و سلوک عارفانه به تویسرکان مراجعت نمود و تا پایان عمر در قریه آرتیمان طرح اقامت افکند. شهریار صفوی نیز به مقتضای رتبه و شان او منشور شیخ الاسلامی تویسرکان را به نامش صادر و زمام امور دینیه را بدو سپرده بود. از این شاعر و عارف بزرگ حدود 1200 بیت شعر به ما رسیده است.

میر رضی در سال 1037 هجری قمری (1005ش) دیده از جهان فرو بست او را در محل خانقاهش بخاک سپردند. این محل پس از مرگش همانگونه که در زمان حیاتش حلقه یاران اهل دل بود، زیارتگاه عارفان پاک اندیش و درویشان پاکیزه کیش شده ولی گذشت زمان و قهر طبیعت بتدریج آرامگاه سابق میررضی را بدل به مخروبه ای نمود تا اینکه در سال 1354 از طرف انجمن آثار ملی بنایی درخور شان آن شاعر و عارف نامی ساخته شد. این آرامگاه در محدوده شمال شرقی شهر تویسرکان و مشرف به دره سرسبز و باصفای تویسرکان و سرابی واقع شده است. نمای بنا در هر ضلع دارای سه دهنه طاق زیبا و رفیع است که تشکیل چهار ایوان را در اطراف میدهد و در هر یک از این ایوانها یک ورودی به داخل بنا تعبیه شده است. بخش داخلی آرامگاه نیز دارای تزئینت ساده و آجری است که مزار میر رضی با لوحی فلزی حاوی شرح حالش در وسط آن قراردارد. سقف آرامگاه با شیوه ای بدیع ساخته شده بدین نحو که چهار ردیف دیواره آجری در قالب کادری مربع و میان تهی بصورت متقاطع برروی هم قرار گرفته و مساحت هر یک از مربعها از پایین به بالا نصف میشود. کار ساختمان این آرامگاه در سال 1356 ش به پایان رسید.