نگاهی گذرا به تاریخچه راه آهن در ایران
پدربزرگ راه آهن موفق ایران را میتوان به خط آهن رشت به بندر انزلی در سال 1226 نسبت داد که هنوز یک لوکوموتیو بخار از آن دوران در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان وجود دارد.
در سال 1261 شمسی مردم تهران شاهد تردد ماشین دودی از شاه عبدالعظیم شهرری تا خیابان دروازه خراسان تهران بودند. تراموای تهران که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه و توسط یک مهندس فرانسوی در تهران احداث شد را میتوان پدر متروی کنونی تهران قلمداد کرد. تراموای تهران مورد استقبال مردم شهر نبود و در نتیجه با ورشکسته شدن شرکت بلژیکی طرف قرارداد تراموای تهران به فراموشی تاریخ سپرده شد.
تراموا
از سال 1295 به بعد به صورت پراکنده در گوشه و کنار ایران شاهد احداث خطوط ریلی کوچک و بزرگ هستیم برای مثال در همان سال مسیر تبریز به جلفا که از آن به عنوان اولین و تنها خط برقی کشور یاد میشود نام برد. در حدود سال 1297، خط آهنی به طول 60 کیلومتر بوشهر را به برازجان وصل میکرد که از آن جهت اهداف نظامی استفاده میشد. در پایان جنگ جهانی اول پیشنهاد فروش این خط ریلی از طرف انگلستان داده شد ولی مورد قبول شهرداری بوشهر واقع نشد، در نتیجه این مسیر توسط شرکت احداث کننده جمع آوری و به بصره انتقال داده شد.
احداث راه آهن سراسری ایران از ابتدا همراه با فراز و نشیب های زیادی بود به عنوان نمونه دکتر مصدق اعتقاد داشت که هزینه و زمان اجرای چنین طرحی توجیه اقتصادی و فنی ندارد. بودجه این طرح از محل مالیاتهای تخصیص یافته به قند و شکر و چای که در سال 1304 به تصویب مجلس شورای ملی رسید تامین شد. در روز چهارم اسفند ماه سال 1305 خورشیدی بود که لایحه تاسیس راه آهن سراسری ایران به تصویب نمایندگان شورای ملی رسید و در 23 مهرماه سال 1306، کلنگ ساخت آن به طور رسمی بر زمین زده شد. ساخت راه آهن از سه نقطه جنوب و مرکز و شمال صورت گرفت و در طی 11 سال به اتمام رسید. سرانجام با همه ماجراها و حرف و حدیث ها، راه آهن سراسری در ۲۷ مرداد ماه ۱۳۱۷ به پایان رسید. در روز سوم شهریورماه ۱۳۱۷ این خط با تشریفاتی خاص افتتاح و بهره‌برداری از آن آغاز شد.
البته ساخت راه آهن سراسری تمام نشد و محمدرضا شاه پهلوی در طول اصلاحات ارضی در سال 1341، این راه آهن را برای پیوند تهران به مشهد، تبریز و اصفهان امتداد داد.
از نشانه های بارز خطوط سراسری ایران میتوان به پل ورسک و ساختمان راه آهن تهران اشاره کرد.
پل ورسک
ساختمان راه آهن تهران