گاهی ممکن است برای ویزای توریستی کانادا یا پرونده مهاجرتی تور کانادا اقدام کنید اما پس از گذشت ماه‌ها، هیچ جوابی از اداره مهاجرت نگیرید. نه خبری از تایید و نه از رد درخواست باشد. در چنین شرایطی، ابزاری قانونی به نام حکم مانداموس وجود دارد که به شما اجازه می‌دهد از دادگاه بخواهید اداره مهاجرت را مجبور به بررسی پرونده‌تان کند.
حکم مانداموس در واقع یک دستور رسمی از سوی دادگاه فدرال کانادا است که به یک نهاد دولتی مثل IRCC می‌گوید باید وظیفه‌اش را انجام دهد. این ابزار زمانی استفاده می‌شود که مدارک کامل ارسال شده، اما پرونده بدون دلیل روشن، در حالت تعلیق باقی مانده است.
حکم مانداموس چه کاری انجام می‌دهد؟
این حکم فقط باعث می‌شود که IRCC بررسی پرونده را آغاز کند. اما تصمیم نهایی درباره ویزا یا مهاجرت شما را تغییر نمی‌دهد. یعنی با مانداموس نمی‌توان درخواست را به نتیجه مثبت تبدیل کرد، بلکه تنها خواسته این است که اداره مهاجرت کار خود را در زمان معقول انجام دهد و جواب بدهد.
| جنبه | شرح مختصر |
| ماهیت | دستور قضایی الزام‌آور برای وادار کردن نهاد دولتی به اجرای وظیفه قانونی مشخص |
| مرجع صدور | دادگاه فدرال (Federal Court) یا دادگاه استانی با صلاحیت حسب مورد |
| مبنای قانونی | قانون مهاجرت و پناهندگان (IRPA) و مقررات اجرایی آن (IRPR) که وظیفه رسیدگی را بر عهده IRCC گذاشته |
| هدف تضمین | اجرای به‌موقع تصمیمات مهاجرتی و دسترسی به عدالت برای متقاضیان |
| شرایط درخواست | وجود تکلیف قانونی صریح، تأخیر نامعقول، ذی‌نفع بودن متقاضی و فقدان راه‌حل اداری جایگزین |
| محدودیت‌ها | تغییر محتوا یا نتیجه تصمیم را ممکن نمی‌کند؛ صرفاً روند بررسی را سرعت می‌بخشد |
شرایط و معیارهای صدور حکم مانداموس در کانادا
اگر مدت زیادی است که برای ویزا یا مهاجرت به کانادا درخواست داده‌اید و هیچ پاسخی از اداره مهاجرت (IRCC) نگرفته‌اید، شاید بتوانید از دادگاه بخواهید با حکم مانداموس، IRCC را مجبور به بررسی پرونده‌تان کند. اما برای این کار، باید چند شرط مشخص برقرار باشد. در ادامه این شرایط را ساده و واضح توضیح داده‌ایم.
IRCC باید وظیفه‌ای قانونی نسبت به پرونده شما داشته باشد
برای صدور حکم مانداموس، اول باید ثابت شود که طبق قانون، IRCC وظیفه دارد پرونده شما را بررسی کند یا درباره آن تصمیم بگیرد. مثلاً درخواست بررسی ویزا، دلایل ریجکتی ویزای توریستی کانادا، تمديد ويزایتوريستی كانادا، رسیدگی به پرونده اقامت دائم یا اعتراضات داده شود. اگر چنین وظیفه‌ای وجود داشته باشد، اداره مهاجرت اجازه ندارد بدون دلیل، پرونده را کنار بگذارد.
این وظیفه باید مربوط به خود شما باشد
وظیفه‌ای که گفته شد باید به‌طور مستقیم به پرونده شخصی شما مربوط باشد، نه یک قانون کلی یا موضوع عمومی. یعنی باید نشان دهید که این تأخیر روی زندگی، حق یا برنامه مهاجرتی شما تاثیر منفی گذاشته است. در غیر این صورت، دادگاه مداخله نمی‌کند.
به IRCC فرصت منطقی داده باشید
قبل از اینکه شکایت کنید، باید نشان دهید به اداره مهاجرت فرصت کافی برای بررسی داده‌اید. معمولاً این فرصت معادل همان زمانی است که IRCC در سایتش به‌عنوان زمان متوسط پردازش آن نوع پرونده اعلام کرده است. اگر بعد از گذشت آن مدت باز هم جوابی نگرفتید و پیگیری رسمی کردید ولی نتیجه‌ای نگرفتید، می‌توانید درخواست حکم مانداموس بدهید.
راه‌حل دیگری برای پیگیری نداشته باشید
حکم مانداموس فقط وقتی صادر می‌شود که شما هیچ راه دیگری برای پیگیری نداشته باشید. مثلاً اگر هنوز می‌توانید از راه اعتراض، درخواست تجدیدنظر یا پیگیری‌های اداری پرونده‌تان را جلو ببرید، دادگاه این شکایت را قبول نمی‌کند. این حکم فقط زمانی صادر می‌شود که تمام راه‌های دیگر امتحان شده و بی‌نتیجه مانده باشد.
مراحل درخواست حکم مانداموس
برای شروع این روند، اول باید نامه‌ای رسمی به اداره مهاجرت کانادا (IRCC) و وزارت دادگستری بفرستید. در این نامه، از آن‌ها می‌خواهید که سریع‌تر به پرونده شما رسیدگی کنند و به آن‌ها یادآوری می‌کنید که زمان عادی بررسی چقدر است و چقدر از آن گذشته است. اگر بعد از گذشت ۲۰ تا ۳۰ روز کاری، پاسخی نگرفتید یا پاسخ آن‌ها قانع‌کننده نبود، وکیل شما می‌تواند درخواست مانداموس را به دادگاه فدرال بفرستد.
بعد از آن، دادگاه بررسی می‌کند که آیا اصلاً نیاز هست برای این پرونده جلسه رسمی برگزار شود؟ اگر قاضی با برگزاری جلسه موافقت کند، در دادگاه توضیح می‌دهید که چرا تاخیر در رسیدگی به پرونده‌تان ناعادلانه بوده و از قاضی می‌خواهید که به IRCC دستور بدهد پرونده را بررسی کند.
چه مدارکی برای درخواست مانداموس لازم است؟
برای اینکه قاضی قانع شود تأخیر در رسیدگی بی‌دلیل بوده، نیاز دارید مدارک زیر را ارائه کنید:
● تاریخ ثبت درخواست مهاجرت یا ویزا
● مدت زمان استاندارد بررسی در سایت IRCC
● همه ایمیل‌ها یا نامه‌هایی که به اداره مهاجرت فرستاده‌اید یا از آن‌ها دریافت کرده‌اید
● گزارش کامل وکیل یا مشاور شما از روند پرونده
● مدرکی که نشان دهد هیچ راه اداری دیگری برای پیگیری پرونده باقی نمانده
● بخش‌هایی از قانون مهاجرت که نشان دهد IRCC موظف بوده به درخواست شما پاسخ بدهد
نکاتی برای حضور در جلسه دادگاه
در دادگاه باید نشان دهید که تاخیر در رسیدگی برای شما مشکل ایجاد کرده، مثلاً فرصت کاری یا تحصیلی را از دست داده‌اید. می‌توانید نامه‌ای امضا‌شده از خودتان یا شاهدانی که در جریان پرونده‌تان بوده‌اند ارائه دهید. تمرکز شما باید فقط روی سه موضوع اصلی باشد:
● اداره مهاجرت وظیفه داشته پرونده را بررسی کند.
● شما به‌عنوان متقاضی، حق قانونی دارید.
● باید خیلی زودتر به پرونده رسیدگی می‌شد.
بعد از صدور حکم مانداموس چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر قاضی حکم مانداموس بدهد، IRCC موظف است در یک زمان مشخص، دوباره پرونده شما را بررسی کند. نتیجه ممکن است صدور ویزا، درخواست مدارک بیشتر یا حتی رد پرونده باشد. اگر IRCC به حکم بی‌توجهی کند، می‌توانید شکایت جدیدی برای اجرای آن ثبت کنید. اگر دادگاه با درخواست شما موافقت نکرد، ممکن است بتوانید از راه‌های دیگر مثل درخواست تجدیدنظر یا بررسی قضایی (Judicial Review) دوباره پرونده را دنبال کنید. در همه این مراحل، کمک گرفتن از یک وکیل مهاجرت باتجربه خیلی مهم است و شانس موفقیت‌تان را بالا می‌برد.
سخن پایانی
در پایان باید گفت، حکم مانداموس تضمین نمی‌کند که حتماً ویزا می‌گیرید، اما اگر مدت زیادی از ثبت درخواست گذشته و هیچ پاسخی نگرفته‌اید، می‌تواند راهی مؤثر برای گرفتن پاسخ باشد. این حکم کمک می‌کند IRCC مجبور شود به وظیفه‌اش عمل کند و درخواست شما را بررسی کند.
اگر شما هم با تاخیر زیاد در پرونده‌تان روبه‌رو هستید و نمی‌دانید چه‌کار کنید، پیشنهاد می‌کنیم با مشاوران حرفه‌ای مثل تیم ماهبان تور مشورت کنید. این مجموعه می‌تواند در مسیر پاسخ به سوالات شما در مورد مدت زمان صدور ویزای توریستی کانادا، مشاوره ویزای توریستی کانادا، نمونه دعوتنامه توریستی کانادا، هزینه ویزای توریستی کانادا و تمام سوالات شما همراه و راهنمای مطمئنی برای شما باشد.
سوالات متداول
حکم مانداموس چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کنم؟
مانداموس یک دستور قضایی است که دادگاه فدرال کانادا صادر می‌کند تا نهادی مثل IRCC را وادار به انجام وظیفه قانونی خود کند. وقتی پرونده مهاجرتی‌تان با تاخیر غیرعادی مواجه شده باشد و شما فرصت معقولی برای پیگیری اداری داده‌اید، بدون آنکه پاسخی دریافت کنید، می‌توانید دادخواست مانداموس ثبت نمایید.
چه مدارکی برای طرح دعوای مانداموس لازم است؟
باید تاریخ ثبت رسمی پرونده، میانگین زمان پردازش اعلام‌شده در سایت IRCC، مکاتبات بی‌نتیجه با اداره مهاجرت و جدول زمانی (Timeline) از مراحل انجام‌شده ضمیمه شود. همچنین تهیه شهادت‌نامه‌ای که نشان دهد تأخیر چه زیان‌هایی (مالی یا شغلی) به شما زده است، به استحکام دادخواست کمک می‌کند.
پس از صدور حکم مانداموس چه اتفاقی می‌افتد؟
دادگاه در حکم خود مهلتی (معمولاً ۳۰ تا ۶۰ روز) تعیین می‌کند تا IRCC بررسی پرونده را از سر بگیرد و تصمیم نهایی را ابلاغ کند. اگر اداره طبق مهلت حکم عمل نکند، امکان اجرای قضایی حکم یا پیگیری بیشتر از طریق دادگاه فراهم می‌شود. توجه داشته باشید که نتیجه بررسی ممکن است مثبت یا منفی باشد؛ مانداموس فقط روند رسیدگی را سرعت می‌بخشد، نه پیامدِ نهایی را تضمین می‌کند.
